- Jest niedobrze, jest fatalnie. Kapitaliści, jesteście odpowiedzialni za pracę, za bezrobocie. Jeśli nie ma pracy, budujcie piramidy. Ludzie muszą mieć pracę – mówił w jednym z wywiadów udzielonym dla radia TOK FM, były prezydent, Lech Wałęsa. – Dziś ludzie muszą wystrajkować swoje prawa. Z kapitalistami inaczej się nie da. Robotnik ma brać odpowiedzialność za fabryki? Za co ma żyć? Ma zabijać, kraść? – pytał w dalszej części rozmowy. Prezydent Wałęsa dotknął w ten sposób ciekawej i intrygującej materii jaką są elementy sterowania społecznego w celu zapobieżenia ewentualnym rozruchom czy wręcz rewolucjom. Tego typu sterowanie używane było już w starożytności. Informacje tzw. wrażliwe już w starożytności używane były przez określone grupy, czy też kasty społeczne do jawnego, bądź tajnego sterowania społeczeństwem. Nauką, która zajmuje się badaniem sterowania społecznego jest cybernetyka społeczna. Cybernetykę określa się najczęściej jako naukę o sterowaniu i przetwarzaniu informacji. Sterowanie i przetwarzanie informacji są właściwie tym samym, gdyż nie ma sterowania bez przetwarzania informacji, a informacje służą wyłącznie do sterowania. Zanim jednak dojdzie do procesu sterowania, musi być – według definicji podanej przez prof. Mariana Mazura – określony jego cel i motywacja. Posiadanie określonych informacji niedostępnych dla przeciętnego człowieka może pozwolić określonej grupie społecznej w utrzymaniu się u władzy i sterowaniu społeczeństwem nie zawsze w interesie tegoż społeczeństwa. Takich przykładów można dopatrzyć się w historii.
Już w starożytności rozwinął się i udoskonalił system sterowania społecznego w ramach cywilizacji sakralnych, takich jak: egipska czy asyryjska. W cywilizacjach tych wyodrębnił się cały skomplikowany aparat władzy państwowej ściśle zrośnięty z aparatem sakralnym złożonym z kapłanów. Był on zorganizowany na zasadzie szczebli wtajemniczenia, z którymi łączył się dostęp do informacji o odpowiedniej wartości sterowniczo – społecznej. Praktycznie wszelka wiedza gromadzona przez kapłanów była wykorzystywana przede wszystkim do sterowania społeczeństwem.
Stopnie wtajemniczenia, ezoteryczny język i pismo oraz skomplikowane rytuały religijno – magiczne strzegły dostępu do informacji posiadających wartość społeczno – sterowniczą i odgrywały bardzo ważną rolę w procesach sterowania ludźmi. Kasty kapłańskie traktowały wiedzę przede wszystkim jako środek panowania nad ludźmi, poszukiwały jej też nie tyle z bezinteresownej miłości do prawdy, ile w celu umocnienia swej władzy. Kolegia kapłańskie w tych cywilizacjach stanowiły często czynnik nadrzędny, nawet w stosunku do formalnych władców państwa.
Rozwój omawianych tu systemów tajnego sterowania społeczeństwem łączy się ściśle z przechodzeniem od myślistwa i zbieractwa do uprawy roli. Uprawianie roli wymaga przewidywania różnych zjawisk przyrody. Na przykład uprawa roli w starożytnym Egipcie była ściśle uzależniona od wylewów Nilu. Umiejętność ich przewidywania decydowała więc o efektach pracy rolnika egipskiego. Przewidywać wylewy i odpływy Nilu umieli tylko kapłani i tego rodzaju wiedza stanowiła podstawę ich władzy nad społeczeństwem.
Systematyczna obserwacja zjawisk przyrody doprowadziła do wykrycia określonych związków miedzy nimi, znajomość zaś tych związków pozwalała na przewidywanie odpowiednich zdarzeń. Na przykład systematyczne obserwacje astronomiczne doprowadziły do opracowania kalendarza, a obserwacje przypływów i odpływów Nilu pozwalały na określanie pory zasiewów i żniw skorelowanej z odpowiednimi porami roku. Wiedzę tę posiadali tylko kapłani, którzy skrzętnie strzegli swego monopolu informacyjnego w tym zakresie. Oni też tylko umieli opracować prognozy, czyli przewidywać przyszłość. Obserwacje wymagały ciągłości i systematyczności zapisów, kapłani musieli więc według określonego programu szkolić następców, których wtajemniczali w swą wiedzę. W ten sposób zapewniona była ciągłość kasty kapłańskiej, ponieważ na jej utrzymanie pracowała reszta społeczeństwa i która w związku z tym mogła poświęcać się badaniom i refleksjom.
Życie mieszkańców Egiptu zależało od stanu wody w Nilu. Kapłani egipscy wykonywali podziemne kanały do rzeki, które służyły im jako wodowskazy i prowadzili bardzo dokładną statystykę, dzięki której mogli przewidywać zmiany poziomu wody. Notatki, na podstawie których można było przewidywać wahania wody, przechowywane były w tajnych bibliotekach, do których dostęp mieli tylko kapłani.
Kapłani egipscy dysponowali też sporą wiedzą dotyczącą sterowania rozwiniętą i dość skomplikowaną organizacją dużego społeczeństwa. W związku z cyklicznymi wahaniami poziomu wody w Nilu, w pewnych okresach nie można było w pełnej skali prowadzić prac rolnych i w związku z tym występowało cyklicznie strukturalne bezrobocie. Gdyby duże masy ludności pozostawały bezczynne, wówczas groziłoby to powstawaniem zaburzeń społecznych i rozprzężeniem się machiny państwowej. Aby utrzymać sprawność organizacji państwa, trzeba było te masy ludności czymś zająć.
Budowa piramid była przedsięwzięciem organizacyjno – technicznym na wielką skalę. Jak podaje W. Koziński w swej bardzo ciekawej książce „Organizacja procesu inwestycyjnego piramidy Cheopsa”, w szczytowym okresie rozwoju budownictwa piramid, podczas panowania IV dynastii, roczny przerób wynosił 115 000 metrów sześciennych.
Oczywiście masom podawano ideologiczno – religijne uzasadnienie budowy piramid. Przecież trudno by było nakłonić masy ludzi do długotrwałych i żmudnych robót, gdyby im powiedziano, że głównym celem robót jest wypełnienie im wolnego czasu i utrzymanie w karbach posłuszeństwa, czyli inaczej mówiąc, że budowanie piramid, to „produkcja dla produkcji – sztuka dla sztuki”.
Sami kierownicy piramid zdawali sobie jednak jasno sprawę z właściwego społeczno – sterowniczego charakteru prowadzonych przez siebie robót. Wiedzieli, że właściwym celem nie są piramidy, lecz sam proces ich wznoszenia. Najlepiej może o tym świadczyć przytoczony przez W. Kozińskiego fakt, że gdy w trakcie realizacji programu budowy piramidy Chef – Re okazało się, iż zakończy się ona zbyt prędko, wówczas zwiększono pracochłonność robót, co oczywiście przedłużyło czas budowy.
Oczywiście, te właściwe społeczno – sterownicze cele budowy piramid musiały być trzymane w tajemnicy przed nie wtajemniczonymi. Rzecz jasna, również starożytna cywilizacja egipska uległa zagładzie wówczas, gdy zlikwidowana została warstwa kapłańska i wraz z nią zniknęła tajna wiedza społeczno – sterownicza. Starożytni kapłani gromadzili też wiedzę z zakresu psychologii, medycyny, a także parapsychologii i magii. Wykorzystywali posiadaną wiedzę dla umacniania swej władzy. Tłumaczyli ludowi, że są oni pośrednikami między ludźmi, a bóstwami i że składając dary bogom za pośrednictwem kapłanów można zjednać sobie przychylność bóstw.
Dlatego w kontekście historycznym słowa prezydenta Wałęsy „jeśli nie ma pracy budujcie piramidy” należy raczej odbierać jako metaforę, a nie dosłownie. Tym niemniej jest to pewna wskazówka dla tych, którzy chcą spokojnie rządzić, szczególnie na takim zakręcie historii jak obecna epoka i czas kryzysu. Lud oprócz igrzysk musi mieć też inne zajęcie. Musi mieć pracę. W innym przypadku jest kwestią czasu kiedy zacznie się burzyć. Doskonale rozumiały to już kasty rządzące w starożytności. Czy obecne wyciągnęły wnioski z historii?
Tomasz Formicki
Za: http://diarium.pl/2011/12/budujcie-piramidy-%E2%80%93-garsc-refleksji-o-sterowaniu-spolecznym/
Nadesłał: Łukasz
