Kim więc byli bohaterowie Powstania Wielkopolskiego? Przede wszystkim ludźmi młodymi, wychowanymi w polskiej kulturze i w umiłowaniu do tradycji narodowych. Cechował ich patriotyzm, poświęcenie, pomysłowość i skuteczność oraz silne pragnienie odzyskania niepodległości. Reprezentowali wszystkie ówczesne stany, środowiska społeczne i zawody. Byli wśród nich aptekarze, adwokaci, lekarze, kolejarze, rolnicy, nauczyciele akademiccy, księża katoliccy, kupcy, ziemianie, robotnicy i rzemieślnicy oraz przedstawiciele wielu innych profesji i grup społecznych.
Oddając należny powstańcom hołd pragniemy przypomnieć, że ogromną rolę w Powstaniu Wielkopolskim odegrała endecja. Narodowi demokraci podkreślali niebezpieczeństwo niemieckie dla bytu narodowego. Chociaż nie byli zwolennikami bezpośredniej akcji zbrojnej, gdyż nie chcieli narażać narodu na niepotrzebne straty, współtworzyli konspiracyjne struktury przyszłego państwa polskiego. Przygotowywali się do przejęcia z rąk niemieckich władzy prowincjonalnej, urzędów, szkół, sądownictwa, kolei, poczty, szpitali. Opanowali większość istniejących w Poznańskiem organizacji nadając im wyraźnie antyniemiecki charakter. Liczyli, że Polska zostanie wskrzeszona na drodze dyplomatycznej, we współpracy z państwami Ententy. Wybitny historyk Powstania Wielkopolskiego prof. Zdzisław Grot nazwał ich „ojcami chrzestnymi” strajków szkolnych i niektórych manifestacji narodowych, jak strajki dzieci szkolnych czy Wóz Drzymały. To z tej patriotycznie wychowywanej młodzieży wywodzili się późniejsi powstańcy. Bez zdecydowanej postawy polityków endecji skupionych w NRL i Komitecie Narodowym Polskim w Paryżu nie doszłoby w Trewirze do wymuszenia na Niemcach rozejmu. Bez rozejmu trudno byłoby uratować powstanie. Dalsza działalność dyplomatyczna KNP doprowadziła, że na podstawie traktatu pokojowego Polska otrzymała nie tylko ziemie wyzwolone przez powstańców, ale niezdobyte przez nich takie ośrodki jak: Leszno, Rawicz, Zbąszyń, Bydgoszcz, Pomorze.
Warto także przypomnieć słowa twórcy polskiej niepodległości Romana Dmowskiego:
„... zaczęła się walka na ulicach Poznania, która stała się hasłem powstania przeciw Niemcom w całem Poznańskiem ... ta najbardziej zasłużona w walce narodowej dzielnica miała jedyna w całej Polsce chwile wyzwalania się własnymi siłami w walce zbrojnej, w jednym z nielicznych powstań polskich, które nie zakończyło się klęską”.
Ustanowiona przez Naczelną Radę Ludową Rota przysięgi wojska powstańczego:
„ W obliczu Boga Wszechmogącego w Trójcy Świętej Jedynego ślubuję, że Polsce, Ojczyźnie mojej i sprawie całego Narodu Polskiego zawsze i wszędzie służyć będę, że kraju Ojczystego i dobra narodowego do ostatniej kropli krwi bronić będę, że Komisarzowi Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu i dowódcom, przełożonym swoim mianowanym przez Komisariat , zawsze i wszędzie posłuszny będę. Ze w ogóle tak zachowywać się będę, jak przystoi na mężnego i prawego żołnierza-Polaka, że po zjednoczeniu Polski złożę przysięgę żołnierską, ustanowioną przez polską zwierzchność państwową”.
Strona poświęcona Powstaniu Wielkopolskiemu: http://27grudnia.pl/
Za: http://zalewska.blog.onet.pl/
