Poznański Czerwiec 1956

Szczegóły

Kategoria: Pamięć Walka i Męczeństwo

Opublikowano: 28 czerwiec 2016

Odsłony: 3349

Przypominamy tekst z roku 2011
"Poznański Czerwiec był pierwszym buntem narodu przeciwko władzy komunistycznej w Polsce."

We wtorek, 28 czerwca 2011 roku, obchodzić będziemy 55 rocznicę wydarzeń Poznańskiego Czerwca. Warto więc przypomnieć to zdarzenie, jedno z najważniejszych nie tylko w dziejach miasta, ale w ogóle w historii Polski XX wieku. Problemem jest jednak sama nazwa. Czy w odniesieniu do wydarzeń Poznańskich nazwa powstanie jest właściwa? Według słownikowej definicji, powstanie to „zbrojne wystąpienie ludności państwa, miasta, lub pewnego obszaru, skierowane przeciw dotychczasowej władzy lub władzy okupacyjnej”. W Poznaniu 28 czerwca 1956 roku doszło rzeczywiście do zbrojnej walki, ale nie było to zamierzeniem robotników. Oni demonstrowali swoje niezadowolenie ze złej sytuacji w kraju, ale nie zamierzali wzniecać zbrojnego powstania, a przynajmniej nie ma na to dowodów. W toku wydarzeń, owszem, doszło do walki, ale nie z inicjatywy robotników. Nie ma dowodów na to, że robotnicy protestujący wówczas, dążyli do zbrojnej konfrontacji z władzą. Wydarzenia poznańskie miały zupełnie inny charakter, niż powstania narodowe XIX wieku, Powstanie Wielkopolskie, Powstania Śląskie, czy choćby Powstanie Warszawskie.
Tamte wystąpienia zbrojne były przygotowywane (mniej, lub bardziej), miały określony cel, a powstańcy mieli jasność co do tego, o co walczą. Trudno więc Poznański Czerwiec uznać za powstanie, co nie oznacza, że jego uczestnikom nie należy się szacunek i wdzięczność, czy też godne upamiętnienie tego wydarzenia. Nie umniejszając z żadnym razie rangi wydarzeń poznańskich, nie będę ich jednak nazywał powstaniem.    

Od początku lat pięćdziesiątych następowało znacznie pogarszanie się warunków życia w Polsce i innych krajach „bloku wschodniego”. Głoszona przez władze komunistyczne potrzeba szybkiego uprzemysłowienia Polski, czego wyrazem miał być tzw. „plan sześcioletni”, realizowany w latach 1950 – 1955, skończyła się obniżaniem stopy życiowej, poprzez zmniejszenie zarobków, obcinanie premii i dodatków i zwiększaniem norm produkcyjnych. Zakłady przemysłowe były fatalnie zarządzane, czemu trudno się dziwić, skoro na stanowiskach dyrektorskich zasiadali przedstawiciele aparatu władzy, a nie ludzie znający się na tym.  Do tego doszły braki w zaopatrzeniu, zwłaszcza w żywność. Brakowało mięsa, masła i węgla. Ludzie stali w długich, upokarzających kolejkach, podczas, gdy aparat władzy miał wszystkiego pod dostatkiem. Na straży „praworządności” stał potężny aparat bezpieczeństwa. Co prawda, po śmierci Stalina (5 marca 1953 roku), terror nieco zelżał, to jednak trudno mówić o liberalizacji systemu. Większość Polaków przywiązana była do Kościoła katolickiego, z tym większym oburzeniem przyjmowano prześladowanie tej instytucji przez władze, czego wyrazem było zwłaszcza internowanie Prymasa Stefana Wyszyńskiego.  

Czytaj więcej: Poznański Czerwiec 1956