Zamożność Polaków
Polskie marzenie
Materialny dobrobyt, wolność, niepodległość i silne Państwo.
Gospodarka rynkowa o polskich cechach. Uwolnienie potencjału Polaków. Dobrobyt zwykłych ludzi. Zjednoczenie społeczeństwa wokół wspólnych celów. Wielka modernizacja Polski. Odrodzenie narodu w XXI w.
W ciągu 8 lat Polacy zamożni jak Włosi, Francuzi czy Hiszpanie
Stanowiący jeden z podstawowych mierników zamożności - PKB per capita z uwzględnieniem parytetu siły nabywczej wynosi w Polsce 66 % średniej unijnej (Włochy 99%, Francja 108 %, Hiszpania 97 %). Aby osiągnąć średni poziom europejski-PKB per capita w ciągu 8 lat (2 kadencje parlamentu) powinien rosnąć w Polsce o ok. 5-6 pkt procentowych szybciej niż w wymienionych krajach.
Biorąc pod rozwagę kryzys w strefie euro i słabe rokowania dla wzrostu przez najbliższych kilka lat tempo wzrostu PKB per capita w Polsce powinno wynosić ok. 6-8 % rocznie. Po uwzględnieniu wzrostu zatrudnienia (np. zmniejszenie bezrobocia) konieczne dla realizacji celu tempo wzrostu PKB powinno wynosić ok. 6,5-9,0 % rocznie. W ciągu poprzednich 2 dekad Polska kilkakrotnie przekroczyła granicę 6,5 % dynamiki PKB (1996/97, początek 2004, 2006/07). Nie udało się jednak utrzymać tego tempa przez co najmniej kilka lat. Gospodarki Japonii, Korei Południowej oraz Irlandii w czasie przeganiania Zachodu rozwijały się w tempie ok. 10 % rocznie. Z podobną dynamiką dystans do Zachodu odrabiały przez ostatnie 30 lat Chiny.
Wzrost realnego PKB per capita jest w praktyce równoznaczny ze wzrostem realnych wynagrodzeń (wynagrodzenia to największy składnik PKB). Realizacja programu spowoduje skok Polski z ostatnich miejsc w UE pod względem PKB per capita (za nami pozostają tylko: Łotwa 62% średniej UE, Chorwacja 61 %, Rumunia 49 % i Bułgaria 47 %). Wynagrodzenia Polaków (obecnie 6 miejsce od końca w Unii) osiągną średni poziom europejski ok. 15-20 euro/h.
Polski model gospodarki rynkowej zostanie oparty o:
- wysoki poziom inwestycji i oszczędności zapewniający nowoczesne miejsca pracy,
- wysokie wydatki na naukę oraz prace badawczo-rozwojowe,
- wysokie wykształcenie Polaków,
które umożliwią wdrożenie osiągnięć naukowych w wolnej, konkurencyjnej i bezpiecznej gospodarce, przez co Polska zyska przewagę strategiczną.
Wobec kryzysu demograficznego (niemożliwego do przezwyciężenia przez ok. 20 lat – czas wychowania kolejnego liczniejszego pokolenia) rozwój intensywny (wzrost wydajności) stanowi praktycznie jedyną szansę na zwiększenie dynamiki PKB. Wzrost ekstensywny (przez wzrost zatrudnienia) ma ograniczony potencjał z uwagi na niskie rezerwy pracowników (bezrobotni, emigranci zarobkowi, Polonia na Wschodzie i Zachodzie) przy postępującym przez przynajmniej 2 dekady spadku liczby osób w wieku produkcyjnym w Polsce.
Nowoczesne przedsiębiorstwa w wolnej i bezpiecznej gospodarce
Wzrost realnej zamożności Polaków jest możliwy dzięki zwiększeniu wydajności pracy. Zwiększenie wydajności pracy następuje dzięki nasycaniu gospodarki przedsiębiorstwami z zaawansowanymi technologicznie maszynami i urządzeniami. Wysokowydajne nowoczesne miejsca pracy umożliwiają osiąganie wysokich wynagrodzeń. Im miejsc takich będzie więcej, tym średni poziom wynagrodzeń oraz PKB per capita wzrośnie.
Aby osiągnąć tempo wzrostu PKB per capita w wysokości 6-8 % rocznie niezbędne jest:
- zwiększenie skłonności do inwestycji i krajowych oszczędności,
- rozwój nowoczesnych polskich technologii, w tym militarnych i ich dyfuzja do gospodarki,
- zmniejszenie barier dla przedsiębiorczości (deregulacja),
- ochrona przedsiębiorców przed gospodarczymi szokami krajowymi i zagranicznymi.
Wzrost skłonności do oszczędności i inwestycji wniesie w długim okresie najpoważniejszy wkład w zwiększenie dynamiki PKB per capita – ok. 4-5 % rocznie. Postęp technologiczny da ok. 1-2 %. Deregulacja i stabilizacja warunków zewnętrznych po początkowym impulsie rzędu 3-4 % dynamiki PKB przyniesie w dłuższej perspektywie ok. 1 % dodatkowej dynamiki PKB. Deregulacja będzie głównym krótkoterminowym motorem wzrostu w czasie kilkuletniego procesu zwiększania inwestycji i oszczędności, którego efekty z natury są odroczone (budowa, zakupy wyposażenia, rozruch i oddanie do eksploatacji).
Zwiększenie skłonności do inwestycji i krajowych oszczędności
Modernizacja dotychczasowych przedsiębiorstw oraz budowa nowych wymaga inwestycji. Udział inwestycji w Polsce w PKB (stopa inwestycji) wynosi 20,4 % (2012). Aby dynamika PKB per capita wzrosła o 4-5 % rocznie, stopa inwestycji musi wzrosnąć o ok. 10 % z ok. 20 do ok. 30 % PKB (poziom w I połowie lat 70 XX w. w Polsce, oraz w innych krajach na ścieżce szybkiego wzrostu – Japonia, Korea Pd, Irlandia, Chiny).
Obecnie (2011) inwestycje sektora publicznego stanowią ok. 6 % PKB. Dla osiągnięcia celu zakłada się ich wzrost o 3 % PKB, głównie poprzez inwestycje w sektor nowoczesnych technologii i zbrojeniowy (łączne inwestycje sektora publicznego będą stanowić ok. 9 % PKB).
Inwestycje prywatne wzrosną o ok. 7 % PKB osiągając ok. 21 % PKB. Stymulatorem tych inwestycji będzie transfer nowoczesnych technologii w tym o pierwotnym przeznaczeniu militarnym z sektora publicznego do polskiego sektora prywatnego.
Dla sfinansowania inwestycji zostaną wykorzystane większe oszczędności krajowe ok. 31 % PKB, tj. przewyższające inwestycje o ok. 1 % PKB (nadwyżka zostanie wykorzystana do spłaty zagranicznego długu publicznego). Zwiększenie obecnej skłonności do oszczędzania (ok. 17-18 % PKB) nastąpi poprzez:
- zmniejszenie wydatków na administrację i na zbędne programy rządowe o charakterze konsumpcyjnym (proces deregulacji),
- proinwestycyjną realokację środków w sektorze publicznych (inwestycje i miejsca pracy zamiast zasiłków),
- dodatkowe dochody budżetowe z renty emisyjnej z NBP oraz z podatku od transakcji z zagranicą,
- waloryzację emerytur i rent wyłącznie o inflację,
- przekształcenie systemu emerytalnego w zapewniający niską równą emeryturę (emerytura obywatelska) z zachowaniem praw nabytych,
- obniżenie składek ZUS,
- częściową odpłatność za podstawowe procedury medyczne,
- preferowanie jako źródła dochodu budżetu państwa podatków konsumpcyjnych (VAT, akcyza) w stosunku do podatków dochodowych,
- ograniczenie ulg w podatkach dochodowych do zdrowotnej (ubezpieczenia prywatne), emerytalnej (ubezpieczenia prywatne) i inwestycyjnej,
- ustalanie budżetu państwa z nadwyżką ok. 2 % PKB w celu zmniejszenia długu publicznego (spłaty po 1 % PKB długu krajowego i zagranicznego),
- wzrost bezpieczeństwa systemu bankowego poprzez zwiększanie stopy rezerw obowiązkowych,
- ustalenie celu inflacyjnego polityki pieniężnej na 0 % (stałość cen, zerowy podatek inflacyjny).
Połączenie wysokiej stopy inwestycji oraz wysokiej stopy oszczędności zapewni zmniejszenie ryzyka przegrzania gospodarki, mimo stymulowania inwestycji publicznych. Finansowanie inwestycji oszczędnościami krajowymi będzie prowadziło do zmniejszania zależności polskiej gospodarki od decyzji podejmowanych za granicą. Nadwyżka krajowych oszczędności nad inwestycjami (1 % bieżącego PKB) pozwoli wręcz na odwrócenie trendu utraty kontroli właścicielskiej przez Polaków nad majątkiem w Polsce. Następowała ona poprzez podwójny deficyt (budżetowy i handlowy/obrotów bieżących), który był finansowany przez ostatnie 2 dekady napływem kapitału zagranicznego przejmującego kontrolę właścicielską nad majątkiem w Polsce. Jednocześnie zostanie zahamowany trend rosnącego wypływu dochodów z Polski do właścicieli kapitału za granicą (wynikająca stąd różnica pomiędzy Produktem Krajowym Brutto, a Produktem Narodowym Brutto wzrosła z 0,7 % PKB w 2001 r. do 4,1 % PKB w 2011 r.).
Spłata zagranicznego długu publicznego pozwoli na stopniową poprawę międzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto Polski, która obecnie wynosi minus 68 % PKB (Polska jest jednym z największych dłużników na świecie). W ten sposób nastąpi zmniejszenie ryzyka wybuchu kryzysu walutowego.
Narodowy koncern technologiczny
Udział wydatków na badania i rozwój w PKB wynosi w Polsce 0,74 % (2011). Sytuuje to nasz kraj na 30 miejscu w świecie. Liderzy (Izrael, Korea Pd, Finlandia, Japonia i Szwecja) wydają na ten cel ok. 3-4 % PKB.
Państwo zwiększy inwestycje ukierunkowane (oprócz dotychczasowych infrastrukturalnych) na prace badawczo-rozwojowe w narodowym koncernie technologicznym. Koncern będzie prowadził prace nad nowymi źródłami energii, uzbrojenia i innego wyposażenia sił zbrojnych oraz w celu eksploracji przestrzeni kosmicznej. Dla zapewnienia płynnej dyfuzji nowych technologii do gospodarki koncern będzie również pełnił funkcję venture capital (finansowanie innowacyjnych projektów w nowych przedsiębiorstwach).
Działalność koncernu będzie miała charakter interdyscyplinarny łączący osiągnięcia nauk ścisłych, przyrodniczych i społecznych. Zakłady koncernu (ok. pięciu) zostaną zbudowane w najmniej rozwiniętych częściach Polski (polityka regionalna). Będą zaczynem urbanizacji dokonywanej przez sektor prywatny (doświadczenia Gdyni i COPu).
Budżet koncernu wyniesie ok. 2-3 % PKB. Początkowo sięgnie ok. 30-50 mld zł rocznie. W miarę realizacji celów programu (wzrost PKB) w ósmym roku będzie wynosił ok. 50-85 mld zł. Koncern nie będzie finansowany kredytem. Źródłem jego przychodów będzie budżet państwa (zamówienia publiczne o charakterze specjalnym), opłaty licencyjne za wykorzystanie technologii w sektorze prywatnym oraz zyski kapitałowe z działalności venture capital. Technologie opracowane przez koncern będą transferowane do polskich prywatnych przedsiębiorstw, tworząc ich przewagę technologiczną wobec światowych konkurentów. Opłaty licencyjne wnoszone przez przedsiębiorców do koncernu będą stanowiły niewielką część sprzedaży zrealizowanej dzięki otrzymanym technologiom. Zyski z działalności venture capital będą pochodziły ze sprzedaży na polskim rynku kapitałowym prawa koncernu do kapitału innowacyjnych firm powstałych przy jego wkładzie kapitałowym.
Dzięki połączeniu strategicznie ukierunkowanego wysiłku państwa oraz prywatnych przedsiębiorców wydatki na badania i rozwój jako udział PKB sięgną ok. 4 % PKB tj. poziomu ścisłej światowej czołówki. Przy 8 % procentowej dynamice PKB wydatki te ulegną zwiększeniu w ciągu realizacji programu ok. 10 razy.
Inwestycje publiczne i prywatne w nowe technologie będą sfinansowane dzięki zwiększeniu krajowych oszczędności. W szczególności polityka nadwyżki budżetowej zakończy wypieranie prywatnych inwestycji przez dotychczas ciągle zadłużający się sektor publiczny (od 1991 r. ciągły deficyt i rosnący dług publiczny). Inicjalne wyposażenie koncernu w najnowsze światowe technologie, maszyny i urządzenia nastąpi poprzez wykorzystanie części oficjalnych aktywów rezerwowych w posiadaniu NBP.
Prace badawczo-rozwojowe koncernu oraz w przedsiębiorstwach prywatnych stworzą popyt na wykształconych pracowników, którzy w Polsce będą mogli samorealizować się oraz rozwijać pasje w najbardziej zaawansowanych na świecie kierunkach.
Uwolnienie i ochrona przedsiębiorczości Polaków
Aktywność administracji państwowej zostanie przesunięta z działań ograniczających wolność gospodarowania do działań wspierających procesy inwestycyjne. Przyspieszeniu ulegnie deregulacja (zmniejszenie barier administracyjnych przedsiębiorczości). W procesie inwestycyjnym zostaną istotnie zmniejszone przeszkody wynikające z planowania przestrzennego, ochrony środowiska i prawa budowlanego.
System podatkowy będzie wspierał oszczędności i inwestycje. Podstawowym źródłem dochodów budżetowych będą podatki od konsumpcji. W podatkach dochodowych ulgi zostaną ograniczone do odpisów z tytułu dobrowolnych ubezpieczeń zdrowotnych, emerytalnych oraz z tytułu prowadzenia inwestycji zgodnych z celami programu.
Aby ograniczyć wahania koniunkturalne w Polsce w system bankowy zostaną wprowadzone następujące systemowe bezpieczniki:
- zwiększanie rezerw obowiązkowych w bankach komercyjnych (co ograniczy niestabilną emisję pieniądza depozytowego na korzyść stabilnej emisji pieniądza przez bank centralny) w kierunku wprowadzenia pełnych rezerw,
- emisję pieniądza banku centralnego o stałej dynamice ok. 8 % rocznie (oczekiwana dynamika PKB) plus emisja kompensującą niższą dynamikę pieniądza depozytowego na skutek zwiększenia rezerw obowiązkowych.
Zwiększenie rezerw obowiązkowych zmniejszy wahania koniunkturalne poprzez ograniczenie dyskrecjonalnej kreacji pieniądza depozytowego często kierowanego przez banki komercyjne do konkretnego segmentu rynku. Skoncentrowane kredytowanie wywołuje wzrost cen aktywów w sektorze (np. nieruchomości, akcje) przeradzający się w bańki spekulacyjne, których pęknięcie wywoływało kryzys w całej gospodarce.
Emisja pieniądza banku centralnego po pokryciu kosztów funkcjonowania banku centralnego będzie stanowiła w 90 % dochód budżetu jako renta emisyjna (rozumiana jako różnica pomiędzy wartością nominalną pieniądza, a kosztem jego kreacji). Część emisji pieniądza banku centralnego (10 %) zostanie przeznaczona na zakup złota (obecnie NBP jest właścicielem 105 t złota), które będzie przechowywane w Polsce jako oficjalne aktywo rezerwowe. W czasie realizacji planu Polska nie będzie zwiększać innych rezerw walutowych (głównie zagranicznych obligacji), na które dotąd przeznaczano w praktyce całą rentę emisyjną. Dotychczasowe rezerwy NBP (109 mld dolarów (2012) w większości obarczone ryzykiem utraty wartości obligacje Stanów Zjednoczonych i państw UE) ulegną częściowej dywersyfikacji poprzez przeznaczenie na wkład kapitałowy do: narodowego koncernu technologicznego, narodowego funduszu stypendialnego oraz na unowocześnienie szkół wyższych. Kapitał ten zostanie przeznaczony na wydatki za granicą (import wyposażenia, technologii, stypendia zagraniczne). Zamiast finansować długi obcych rządów rezerwy NBP zwiększą innowacyjność w Polsce.
Dla ochrony polskich przedsiębiorców przed zaburzeniami kursu walutowego wywoływanymi przez kapitał spekulacyjny oraz politykę osłabiania walut poprzez luzowanie ilościowe prowadzoną przez największe banki centralne na świecie (FED, EBC, BoE, BoJ) zostanie wprowadzony podatek:
- od zakupu walut obcych, o stałej stawce,
- od inwestycji kapitału zagranicznego w Polsce, o stawce degresywnej zmniejszającej się od wysokiej stawki początkowej dla inwestycji krótkoterminowych do zerowej dla inwestycji długoterminowych.
Podatek ten zwiększy koszty arbitrażu (obniżenie jego opłacalności), co istotnie zmniejszy spekulacyjne przepływy kapitału i ustabilizuje kurs walutowy. Ponadto podatek będzie: chronił polskich przedsiębiorców przed importem po dumpingowym kursie i zapewniał środki na cele publiczne. Jednym z celów publicznych będzie spłata publicznego długu zagranicznego. Popyt na waluty na ten cel będzie skutkował polepszeniem warunków eksportu i wesprze polskich przedsiębiorców.
Wykształcenie bogactwem Polaków
Obok nowoczesnych przedsiębiorstw warunkami realizacji celu strategicznego są wyższy przeciętny poziom wykształcenia Polaków oraz spotęgowanie osiągnięć naukowych. W tym celu zostaną podjęte następujące programy:
- zwiększenie jakości nauczania w szkołach podstawowych i średnich przy zachowaniu dotychczasowych nakładów na szkolnictwo,
- upowszechnienie szkolnictwa wyższego i studiów doktoranckich poprzez narodowy fundusz stypendialny,
- zwielokrotnienie nakładów na naukę.
Nauka i gospodarka wytworzą duży popyt (ssanie) na naukowców, wykształconych pracowników i przedsiębiorców. Talenty Polaków zostaną wykorzystane w Polsce.
Twórcza szkoła
Mimo niżu demograficznego globalne nakłady na szkolnictwo podstawowe i średnie jako procent PKB pozostaną nie zmienione. Zamknięcie szkoły będzie wyjątkowe i uzależnione od zgody większości rodziców uczniów. Mniejsza liczba uczniów zostanie potraktowana jako szansa na zwiększenie jakości edukacji. Celem edukacji będzie rozwijanie pasji dzieci oraz uzupełnienie braków umiejętności u dzieci ze słabymi wynikami (równanie w górę).
Miernikiem osiągnięć szkolnictwa podstawowego i średniego będą międzynarodowe testy umiejętności (np. matematycznych, czytania). Środowisko edukacji będzie mniej rywalizacyjne (mniej egzaminów), a w większym stopniu wykształcać inteligencję emocjonalną w tym umiejętność pracy zespołowej.
Mniejszy nakład pracy nauczycieli na bezpośrednią edukację dzieci umożliwi podwyższanie kwalifikacji nauczycieli w ramach ich obowiązków zawodowych.
Narodowy fundusz stypendialny
Narodowy fundusz stypendialny będzie udzielał stypendia na naukę w szkołach wyższych do poziomu studiów doktorskich włącznie. Stypendia będą nieoprocentowane, a maksymalny okres ich spłaty wyniesie ok. 40 lat (okres aktywności zawodowej). W pierwszej fazie fundusz będzie zasilony środkami z budżetu państwa, po czym w jego przychodach będą zwiększać się udział spłat dokonywane przez stypendystów.
Stypendia funduszu będą mogły być wydatkowane na naukę w uczelniach publicznych i prywatnych. Dla najlepszych studentów będą dostępne stypendia na naukę za granicę. W tym celu do funduszu trafi część środków z oficjalnych rezerw NBP. Stypendystami funduszu będą mogli zostać obywatele Polscy oraz posiadający kartę Polaka.
Fundusz wyrówna szanse edukacyjne wszystkich młodych Polaków, zracjonalizuje warunki konkurencji pomiędzy uczelniami publicznymi i prywatnymi oraz będzie sprzyjał upowszechnieniu wyższego wykształcenia.
Nauka zarodkiem innowacyjności
Wydatki z budżetu państwa na naukę obecnie wynoszą 0,3 % PKB. Waga odkryć naukowych we wszystkich dziedzinach dla powodzenia strategii jest przesłanką zwielokrotnienia tych nakładów. Udział wydatków na naukę w PKB zostanie zwiększony do 1 % PKB tj. ponad 3 krotnie. Wraz ze wzrostem PKB realne nakłady w ostatnim ósmym roku programu będą większe ok. 5-6 razy stosunku do obecnych.
Ośrodki naukowe zostaną wyposażone w najnowocześniejszy sprzęt laboratoryjny kupiony w pierwszej fazie za granicą za środki z części oficjalnych aktywów rezerwowych NBP. Dalsza modernizacja nauki będzie dokonywana ze środków budżetowych.
W organizacji nauki zostaną dokonane zmiany pozwalające na awans młodych naukowców. Głównym kryterium awansu będzie międzynarodowa ocena dorobku naukowego. Współpraca naukowców z narodowym koncernem technologicznym odblokuje transfer osiągnięć naukowców do gospodarki. Naukowcy w zależności od swoich talentów będą mogli rozwijać pasje w badaniach stricte naukowych lub we wdrożeniach wyników badań.
Wzmocnienie polskiej klasy średniej
Osiągnięcie celu strategicznego (zamożność na średnim poziomie europejskim) oznacza zwiększenie realnych dochodów Polaków w ciągu 8 lat o ok. 50 % w stosunku do stanu z 2012 r. W takiej skali wzrosną wynagrodzenia pracowników oraz dochody przedsiębiorców.
Europejski poziom dochodów umożliwi rozrost oraz umocnienie polskiej klasy średniej tworzonej przez dobrze zarabiających Polaków. Możliwość zaspakajania wyższych potrzeb przez większość Polaków będzie stabilizowało demokrację, scementuje społeczeństwo i pogłębi postawy obywatelskie.
Materialnym oparciem nowej klasy średniej w Polsce będzie nowoczesny majątek produkcyjny. Ulegnie on prawie podwojeniu (wzrost o ok. 80-90 % w stosunku do stanu z 2012 r.). Jego finansowanie nastąpi głównie z oszczędności krajowych, w tym zaoszczędzonych środków własnych. Zwiększy to niezależność materialną Polaków, również od kapitału pochodzenia zagranicznego.
Polska politycznym i gospodarczym liderem Europy Środkowej
Realizując zarysowane cele Polska stanie się najzamożniejszym państwem Europy Środkowej. Nasza gospodarka znajdzie się wśród największych gospodarek kontynentu (po Niemczech, W. Brytanii, Francji, Włochach i Hiszpanii). Utrzymanie założonego tempa wzrostu umożliwi dalszy awans (np. osiągnięcie PKB per capita W. Brytanii stanowiącego 110 % średniej unijnej – po dodatkowych 2 latach, czy zepchnięcie gospodarki Hiszpanii (47 mln mieszkańców) na szóste miejsce pod względem PKB ogółem – po dodatkowych 3 latach licząc od zakończenia niniejszego programu).
Zamożni Polacy i bogata Polska to źródło jednych z największych w Europie nakładów na obronę narodową bez dodatkowego obciążania podatkami mieszkańców naszego kraju. To w połączeniu z zaawansowaniem technologicznym sił zbrojnych pozwoli na odstraszanie potencjalnych agresorów. Sojusze Polski, zwłaszcza z państwami regionu od Bałtyku po M. Śródziemne i M. Czarne spotęgują potencjał obronny.
Skuteczność polskiego modelu wpłynie na nawiązanie i umocnienie relacji gospodarczych i politycznych z państwami rozwijającymi się. Mediacja w konfliktach, doradztwo oraz pomoc gospodarcza udzielana biedniejszym narodom w oparciu o polskie doświadczenia pozwoli na zwiększenie autorytetu Polski na świecie.
Tomasz Urbaś