Jak Kościół zbudował cywilizację zachodnią - prof. Woods (pełne streszczenie)
Poniżej zamieszczam streszczenie książki profesora T.E. Woodsa
"Jak Kościół katolicki zbudował cywilizację zachodnią".
Zachęcam także do nabycia.I TYTUŁEM WPROWADZENIA – KILKA SŁÓW O AUTORZE I KSIĄŻCE:
Thommas E. Woods Junior posiada cztery tytuły naukowe przyznane przez Ivy League Colleges, czyli najbardziej prestiżowe uczelnie wschodniej części USA. Licencjat zrobił na Harvardzie. Doktoryzował się na Uniwersytecie Columbia.
Dzieło zebrało pozytywne recenzje dr Michaela P. Foleya z Uniwersytetu Baylor, prof. Alice von Hildebrand z Uniwersytetu Nowego Jorku oraz dr Paul Legutko- Uniwersytet Standford.
Książka liczy 9 stron bibliografii, natomiast łączna liczba stron to 272.Autor dedykował ją Janowi Pawłowi II.
II KOŚCIÓŁ STWORZYŁ:
- System szkolnictwa wyższego – wolna i nieskrępowana debata naukowa i prawna autonomia uniwersytetu to zasługa papieskich przywilejów. W takim kształcie coś podobnego nie istniało w antyku.
Do czasu Reformacji powstało 81 uniwersytetów – w tym 33 założyło papiestwo. Reszta to monarchowie i cesarze. Wykłady często prowadzono w katedrach.
Szkoła katedralna w Chartres, w pełni rozwinęła się w XII wieku, stanowi ważny rozdział w historii myśli i nauki Europy Zachodniej. Jej rektor (Thierry z Chartes) wedle Thomasa Goldsteina, współczesnego historyka zostanie najprawdopodobniej uznany za jednego z prawdziwych założycieli zachodniej nauki.
Synody lokalne – Bawarski 798 r., Chalons 813 r., Aix 816 r., nawoływały do otwierania szkół. To samo czynili także pojedynczy biskupi. Książka wspomina tutaj postać Teodulfa. Luminarzem nauczania byli także papieże: Gerbert z Aurillac – uważany za najbardziej wykształconego człowieka ówczesnej Europy. O radę zwracał się do niego sam cesarz Otton III.
„Bez nauki i bez ksiąg życie mnicha jest niczym” mnich z Muri.
„Księgi są radością i skarbem w czasach pokoju, tarczą i orężem w czasach wojny, strawą w głodzie i lekarstwem w chorobie” św. Hugh z Lincoln.
Vivarium – klasztor i zarazem jedyna w VI wieku biblioteka.
Klasztory również prowadziły wykłady z medycyny, greki, hebrajskiego i arabskiego.
„Poziom życia ówczesnego benedyktyna porównać można z egzystencją włoskiego chłopa z tamtych czasów”
2. Pierwszy w Europie współczesny system prawny – prawo kanoniczne, które miało olbrzymi wpływ na inne gałęzie prawa. Był to okres XII-XIII wieku.
3. Podwaliny geologii – ks. Nicholas Steno opracował większość zasad tej dziedziny wiedzy
4. Podwaliny egiptologii – O. Atanazjusz Kircher napisał pracę dzięki której możliwe było odczytanie hieroglifów na kamieniu z Rosetty w 1799 r.
5. Podwaliny sejsmologii, która jest nazywana „nauką jezuitów”. Ów zakon założył pierwszą kontynentalną sieć sejsmologiczną opartą na tych samych instrumentach pomiarowych. Szczególnie dla sejsmologii zasłużył się J.B. Macelwane – uważany za jednego z największych uczonych wszechczasów. Napisał pierwszą amerykańską książkę o sejsmologii.
6. Podwaliny meteorologii.
7. Podwaliny współczesnej ekonomii.
„To właśnie ich powinniśmy nazywać założycielami naukowej ekonomii”. Wybitny XX-wieczny ekonomista J. Schumpeter o katolickich teologach późnoscholastycznych.
W podobnym tonie mówią: Raymond de Roover, Marjorie Grice-Hutchinson i Alejandro Chaufen.
Wedle tego ostatniego – myśliciele późnoscholastyczni z XVI i XVII wieku nie tylko rozumieli i rozwinęli ważne zasady ekonomii ale również bronili zasad ekonomicznej wolności i gospodarki wolnorynkowej. Od cen i zarobków, po pieniądz i teorię wartości wyprzedzali innych naukowców pod względem rozwoju myśli ekonomicznej.
N. Rothbard – dwudziestowieczny ekonomista, znaczną część swojej pracy na temat historii myśli ekonomicznej poświęcił osiągnięciom scholastyków, których dorobek sobie cenił. Za sprawą Rothbarda osiągnięcia scholastyków trafiły do Austriackiej szkoły ekonomii. Pochodzą z niej tacy giganci ekonomii jak Ludwik von Mises i F.A. Hayek.
8. Zorganizowaną działalność charytatywną.
Krytyczny wobec Kościoła W.E.H. Lecky stwierdził, że zaangażowanie KK w sprawy ubogich było swoistym novum, którego nie sposób porównać z antykiem.
„Być może nie ma na ziemi nic większego od poświęcenia młodości i piękna, często również wysokiego urodzenia, ze strony słabej płci na rzecz pracy w szpitalach i pomocy ludziom w nieszczęściu, którego widok jest tak odrażający dla naszej delikatności. Narody oddzielone od wiary katolickiej próbowały nieco nieudolnie naśladować tą dobroczynność”
Voltaire o katolickim miłosierdziu
„Pogańscy kapłani lekceważą biednych podczas gdy znienawidzeni Galilejczycy poświęcają się dobroczynności i poprzez okazywanie fałszywego współczucia wcielili w życie zgubne błędy”
Julian Apostata
Rydney Stark pisze, że litość i miłosierdzie były uznawane w antyku za uczucia patologiczne, za wady ludzkiego charakteru. Skoro miłosierdzie zakładało oferowanie niezasłużonej pomocy było niezgodne z prawem – tak pisał Seneka.
W podobnym tonie mówi Fielding Garrison: „uczucia wobec chorych i nieszczęśliwych w antyku nie miały znamion współczucia.”
„Człowieka biednego, któremu choroba uniemożliwia wykonywanie jakiejkolwiek pracy należy zostawić na pastwę losu”
Platon
„Dzieci, które po narodzeniu są słabe lub upośledzone należy topić”
Seneka
„Na finansowanych przez starożytnych budynkach istniały ich imiona – antyczna dobroczynność nie miała znamion bezinteresowności.”
Książka dostarcza ciekawych przykładów stoickiego spokoju:
Anaksagoras, gdy dowiedział się o śmierci swojego syna rzekł tylko: „nigdy nie sądziłem, że spłodziłem człowieka nieśmiertelnego”.
Stilpon stojąc w ruinach ojczyzny, dowiedziawszy się o zajęciu swojego miasta i porwaniu córek powiedział tylko, że niczego tak naprawdę nie stracił bo mędrzec potrafi się unieść ponad wszelkie okoliczności.
9. Produkcję wina. Wynalezienie szampana przypisuje się mnichowi – był to Dom Perignon z klasztoru św. Piotra z Hautvilliers nad Marną (XVII wiek).
10. Pierwszy znany zegar – Sylwester II w 996 r. W okresie późniejszym mnisi tworzyli bardziej skomplikowane zegary. Peter Lightfoot zakonnik jest twórcą jednego z najstarszych istniejących zegarów.
11. Trygonometria – benedyktyn Richard Wallingford jest prekursorem zachodniej trygonometrii. Wsławił się także budową ogromnego astronomicznego zegara.
13. Teorię o heliocentrycznej budowie świata – O obrotach sfer niebieskich – biskup Mikołaj Kopernik (1473-1543) – nie był krytykowany do czasów Galileusza – czyli 1564-1642. Powodem konfliktu z Kościołem tego drugiego była chęć reinterpretacji Pisma Świętego, wejście na pole kompetencji teologów. Ów konflikt odbił się rykoszetem w polskiego astronoma.
Kościół, np. w osobie Roberta Bellarmina, był otwarty na reinterpretację Pisma Świętego, jednak Galileusz nie przedłożył dowodów na stawiane przez siebie tezy. Koncepcja heliocentrycznej budowy świata była wówczas traktowana jako hipoteza. Warto podkreślić, że jezuiccy naukowcy potwierdzali jego badania o ruchu Ziemi swoimi, które później dalej wykorzystywano. Osiągnięcia Galileusza także należy przypisać w pewnym zakresie Kościołowi, bowiem ten gwarantował patronat nad jego pracą naukową.
14. Kalendarz gregoriański – doskonalszy od Juliańskiego – komisji opracowującej ów kalendarz przewodniczył O. Clavius – jeden z większych matematyków w ówczesnej Europie. Projekt wszedł w życie w 1582 roku.
15. Współczesną metodologię – Roger Bacon – franciszkanin z Oxfordu, znany ze swoich osiągnięć także w obszarze matematyki, optyki i filozofii nauki. Był to wiek XIII.
16. Pierwszy zapis wykonania eksperymentu naukowego przypisuje się Robertowi Grosseteste rektorowi Oxfordu i biskupowi Lincolnu. Jest on uważany za jednego z najmądrzejszych ludzi w czasach średniowiecza.
17. Pierwsze określenie prędkości wolno spadającego ciała – O. Giambattista Riccioli. W 1640 r. sporządził fundamentalną na owy okres, encyklopedię astronomii.
Wedle Sir Harolda Hartleya – członka prestiżowego Royal Society – Bosković jest jednym z czołowych intelektualistów wszechczasów.
Faraday w 1844 r. w swoich pismach uznał teorię atomów Boskovicia za wiodącą.
Mendelejew napisał, że Bosković „razem z Kopernikiem jest on zasłużoną dumą zachodnich Słowian.”
Prace Kelvina również zostały oparte o dorobek wspomnianego jezuity.
19. Podwaliny ekonomii monetarnej - Mikołaj z Oresme 1325-1382 r. Jako pierwszy zaproponował znaną później zasadę Kopernika – Greshama.
20. Ekonomiczna teoria oczekiwań – kardynał Thomas Cajetan de Vio (1468-1534).
21. Ekonomiczna teoria wartości oparta na subiektywnej przydatności – franciszkanin Pierre de Jean Olivi (1248-1298).
22. Koncepcję wojny sprawiedliwej.
Wątek ten podejmowany był wcześniej w rozważaniach Cycerona, jednak rzymski mówca nie zbudował w pełni rozwiniętej teorii. Poniżej omawiam wymogi jakim musi sprostać owa wojna.
Św. Augustyn – uzasadniona tylko niesprawiedliwością napastnika – krzywda ludzka. Nie może być wywołana zwykłą ludzką namiętnością. Sprawiedliwą jest wojna dla pomszczenia krzywd: gdy ma być ukarany naród lub miasto za to, że zaniedbał ukarać swych obywateli za popełnienie złego czynu lub zwrócić coś, co oni komuś zabrali z krzywdą dla niego.
Św. Tomasz z Akwinu – uznawany za jednego z najwybitniejszych intelektualistów wszechczasów - wywołana przez podmiot uprawniony – książę/władca, słuszność sprawy, przewinienie ze strony drugiej, uczciwy zamiar: poparcie dobra/uniknięcie zła.
Francisco de Vitoria – prowadzona przez uprawniony podmiot, nie szukać sposobności do wojny, wojna nie może służyć temu by uczynić pogrom przeciwnika ale jedynie dochodzeniu swoich praw, obrony kraju, zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa. Jeśli osiągnie się zwycięstwo należy je wykorzystać z umiarkowaniem i chrześcijańską pokorą. Zadaniem zwycięzcy jest występowanie w roli sędziego, który rozstrzyga czy poszkodowana strona otrzyma zadośćuczynienie, które w miarę możliwości, powinno w jak najmniejszym stopniu prowadzić do klęski lub nieszczęścia winowajcy, mającego otrzymać karę mieszczącą się w granicach wyznaczonych przez prawo.
O. Francisco Suarez – wypowiedziana przez prawowite władze, powód słuszny i uzasadniony, sprawiedliwe metody, wojna sama w sobie nie jest złem, to jednak ze względu na liczne szkody, jakie wywołuje należy ją zaliczyć do tego rodzaju przedsięwzięć, które są często podejmowane niesprawiedliwie.
Wynika z tego, że wojna jest sprawiedliwa nie tylko w ramach obrony przed agresorem, ale również wojna ofensywna może być niekiedy uznana za moralnie dopuszczalną.
23. Średniowieczne katedry – uznane przez Paula Johnsona, historyka sztuki za największe osiągnięcie ludzkości w całym teatrze sztuki.
„Trudno znaleźć we wczesnym średniowieczu obszar ludzkiej działalności na rzecz cywilizacyjnego rozwoju, w którym mnisi nie odznaczyliby się swoimi zasługami.”
Agnostycki historyk Will Durant broni Kościół przed zarzutami, że wiek VI i VII znamionujący się upadkiem kulturalnym, był skutkiem działalności Kościoła. Regres spowodowały Wędrówki Ludów, które rabowały, paliły i niszczyły miasta. Kościół był ostoją ładu.
III KOŚCIÓŁ ZNACZNIE PRZYCZYNIŁ SIĘ DO:
- Rewolucji przemysłowej – twierdzą tak niemal wszyscy historycy nauki m.in. A.C. Crombie, D. Lindberg, E. Grant, S. Jaki, T. Goldstein, J.L. Heilbron.
2. Rozwoju astronomii:
35 kraterów na księżycu zostało nazwanych na cześć jezuickich naukowców i matematyków.
L. Heilbron z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley pisze: „Kościół przeznaczył więcej wsparcia i pomocy finansowej na rzecz rozwoju astronomii przez okres 600 lat – od późnego średniowiecza do oświecenia – niż jakakolwiek inna instytucja, a może i wszystkie instytucje razem wzięte.
O. Grienberger przyczynił się do powstania dzisiejszej lunety, wynalazł także podstawę teleskopu.
Na przestrzeni lat 1655-1736 w katedrze św. Petroniusza dokonano blisko 4500 obserwacji astronomicznych – katedry służyły niekiedy za obserwatoria.
3. Rozwoju prawa międzynarodowego – ks. prof. Francisco De Vitoria – „ojciec prawa międzynarodowego”. Zetknąwszy się ze złym traktowaniem ludności tubylczej w okresie odkryć geograficznych rozpoczął rozważania nad prawami człowieka i relacjami jakie powinny być pomiędzy narodami.
Z Zakonu Benedyktynów wywodzi się blisko 20 cesarzy, 10 cesarzowych, czterdziestu siedmiu królów i pięćdziesiąt królowych – statystyka na okres do XIV wieku. W czasach świetności zakon mógł się poszczycić aż 37.000 klasztorami.
IV Synod w Toledo 633 potępił zmuszanie żydów do przyjmowania chrztu.
4. Renesansu karolińskiego, którego czołową postacią był Alukin – anglosaski mnich. „Jak wyjaśnia historyk Joseph Lynch umiejętność pisania, przepisywania ksiąg, praca artystyczna i architektoniczna, a także mentalność mężczyzn, wyuczonych w szkołach katedralnych i klasztornych pobudziły jakościową i ilościową zmianę w życiu intelektualnym.” Przedmiot nauczania: Trivium – logika, gramatyka, retoryka i Quadrivium – astronomia, muzyka, arytmetyka, geometria.
Minuskuła karolińska – wynaleziona przez zakonników. Fredegise – opat klasztorny, odegrał kluczową rolę w jej rozwoju. Usprawniała proces pisania i czytania poprzez wprowadzenie interpunkcji, małych liter, odstępów między wyrazami. Dotychczas proces pisania i czytania pochłaniał dużo czasu i nastręczał licznych trudności.
„Powrót rolnictwa w znacznej części Europy zawdzięczamy zakonnikom.”.
„Każdy klasztor benedyktyński był jednocześnie szkołą rolniczą dla całego regionu” – Aleksander Flick The Rise of the Medieval Church.
Nawet krytyczny wobec KK historyk Francois Guizot zaobserwował w XIX wieku: „Benedyktyni byli rolnikami Europy; czynili to na dużą skalę, łączyli nauczanie z pracą na roli.”
Zakonnicy byli także pionierami hodowli coraz lepszych ras bydła. W Lombardii wprowadzili sztukę irygacji, w Irlandii połów łososi, w Parmie wyrób sera, w Szwecji handel kukurydzą.
6. Rozwoju technologicznego: systemy napędzane energią wodną – służące do mielenia pszenicy, przesiewania mąki, szycia tkanin, garbowania skóry.
Gerry McDonnel – archeolog z Uniwersytetu Bradford – pod koniec lat 90 XX wieku natrafił w pobliżu opactwa Rievaulx w Północnym Yorkshire w Anglii na ślad zaawansowanej technologii, która przypominała osiemnastowieczne maszyny z czasów rewolucji przemysłowej. A owe opactwo pochodziło z wieku XVI. Odkryto również tam nowoczesne piece do wytapiania żelaza. Zdaniem wspomnianego badacza mnisi byli o krok od wynalezienia specjalnego pieca używanego do masowej produkcji żeliwa, być może kluczowego elementu w zapoczątkowaniu epoki przemysłowej, a piece z Laskill były jego prototypem.
„W jednym z badań czytamy, że mnisi ofiarowali „całej Europie... sieć zakładów i fabryk, hodowle zwierząt, ośrodki naukowe, gorliwość duchową, sztukę życia...przygotowanie do życia w społeczeństwie – krótko mówiąc... rozwiniętą cywilizację, która podniosła się mimo napływających fal barbarzyństwa i chaosu. Św. Benedykt bez wątpienia jest Ojcem Europy; a Benedyktyni – jego duchowe dzieci - ojcami europejskiej cywilizacji.”
7. Rozwoju metalurgii – z której słynęli Cystersi – będący od XIII do XVII czołowymi producentami żelaza w Szampanii we Francji.
Jean Gimpel w The Medieval Machine: The Industrial Revolution of the Middle Ages, New York 1976, napisał: “Średniowiecze wprowadziło w Europie maszyny na skalę, na jaką nie uczyniła tego żadna inna cywilizacja”.
Reginald Gregoire, Leo Mulin i Raymond Oursel w The Monastic Realm Nowy Jork 1985 napisał: „Bez względu na to, czy mowa o wydobyciu soli, ołowiu, żelaza, aluminium, gipsu, marmuru, czy też o metalurgii, prowadzeniu sklepu ze sztućcami czy huty szkła, nie było działalności, w której mnisi nie wykazaliby się kreatywnością i duchem badawczym. Umiejętności tych uczono się od nich na terenie całej Europy”
8. Rozwoju lotnictwa – w początku XI wieku mnich Eilmer przeleciał szybowcem ponad 180 m. O. Francesco Lana-Terzi nosi tytuł ojca lotnictwa. Jezuickie dzieło „Prodromo alla Arte Maestra” z 1670 r. jako pierwsza opisywała geometrię i fizykę maszyny latającej.
9. Rozwoju średniowiecznej infrastruktury – budowali drogi, mosty.
10. Rozwoju nauk przyrodniczych – David Lindberg autor The Beginings of Western Science z początku lat 90 pisze: “Uczeni z późnego średniowiecza stworzyli obszerną naukową tradycję, bez której trudno jest sobie wyobrazić postęp w naukach przyrodniczych.
Św. Albert Wielki (Albertus Magnus) – patron nauk przyrodniczych – jeden z najbardziej znanych prekursorów współczesnej nauki. Sporządził potężną ilość prac w zakresie: fizyki, logiki, metafizyki, biologii, psychologii i wielu innych dziedzin – podobnie jak Bacon podkreślał znaczenie empirycznego poznania.
11. Odkrycia prawa bezwładności – profesor Sorbony – Jan Burdian, 1300-1358.
12. Stworzenia pantografu, barometru, teleskopów zwierciadlanych, mikroskopów.
13. Rozwoju: magnetyzmu, geomagnetyzmu, fizyki słonecznej – zakładanie obserwatoriów badawczych w XIX wieku. Inne dziedziny to: elektryczność i optyka.
14. Rozwoju Fizyki eksperymentalnej w XVII wieku – Jonathan Wright – ważny uczony z czasów wczesnych badań nad elektrycznością opisał zakon jezuitów jako ten, który wniósł najważniejszy wkład w rozwój tej dziedziny nauki w wieku XVII.
15. Rozwoju szpitalnictwa – do XIII wieku joannici dysponowali przeszło dwudziestoma hospicjami i domami dla trędowatych.
16. Ocalenia, w znacznym stopniu, dziedzictwa antyku, poprzez przepisywanie ksiąg w scriptoriach na szeroką skalę i nauczanie mądrości starożytnych, którym zajmował się system szkolnictwa przykatedralnego i uniwersyteckiego.
Alkuin, Lupus, Abbo z Fleury, Alfano, św. Anzelm – sławni opaci, którzy cenili antycznych pisarzy: Cycerona, Horacego, Marcjalista, Swetoniusza, Wergiliusza, Terencjusza, Platona, Arystotelesa, Warrona, Apulejusza i innych. Ten ostatni z opatów zalecał swoim uczniom by pomijali fragmenty moralnie wątpliwe. Te same zainteresowania przejawiali papieże, jak chociażby Sylwester II.
„Prawdą jest, że gdyby Kościół nie pielęgnował i nie nauczał dzieł z epoki starożytnej nie przetrwałyby do naszych czasów”.
17. Rozwoju nauk ścisłych.
Charles Bossut jeden z pierwszych historyków matematyki sporządził listę najwybitniejszych matematyków żyjących pomiędzy 900 p.n.e., a 1800 n.e. Na 303 aż szesnastu było jezuitami. „Aż” bowiem zakon istniał jedynie na przestrzeni dwóch stuleci – założony w XVI wieku, natomiast skala obejmuje wieków dwadzieścia siedem.
18. Rozwoju architektury i sztuki.
Pod patronatem papieży – m.in. Juliusza II - i Kościoła tworzyli liczni giganci rzeźby i malarstwa – Bramante, Michał Anioł, Rafael. Klasztory prowadziły także szkoły uczące malarstwa i sztychu.
„Średniowieczny artysta wiedząc, że jego dzieło miało przekazywać coś większego niż tylko jego samego, z reguły nie podpisywał swojego dzieła.”
Jak bardzo różna jest od tego ideału współczesna sztuka, która wydaje się być obliczona li tylko na szokowanie odbiorcy, na epatowanie kontrowersją, bluźnierstwem, prymitywizmem i pornografią. Vide: Niezawitowska, za którą wstawiło się wielu przedstawicieli świata sztuki.
W 1917 r. Marcel Duchamp – francuski artysta, podpisał pisuar czyniąc z niego – jak twierdził dzieło sztuki. Blisko pół tysiąca krytyków uznało jego „Fontannę” za najbardziej wpływowe dzieło doby współczesnej.
Inny przykład: „Moje łóżko” Tracey Emin. Ekspozycja przedstawia rozesłane łóżko okraszone wódką, prezerwatywami i damską bielizną. I tym razem „dzieło współczesności” zostało uznane prestiżową, brytyjską nagrodą Turner Prize. Obecnie „artystka” wykłada w Europejskiej Szkole Wyższej.
„Philip Jenkins – wybitny profesor historii i religioznawstwa Uniwersytetu Pensylwanii nazwał antykatolicyzm jedynym dopuszczalnym uprzedzeniem, jakie obecnie jest w życiu dzisiejszej Ameryki. Trudno się z nim nie zgodzić. Drwiny i żarty z Kościoła w mediach i kulturze popularnej nie znają granic.”
IV SŁAWNI LUDZIE NAUKI OPIERAJĄCY SIĘ NA DOROBKU ZAKONÓW:
1. Jan Kepler – przez cały okres swojej pracy prowadził sążnistą korespondencję z jezuitami. Jeden z nich był jego patronem.
2. I. Newton swoje pierwsze prawo oparł na dorobku profesora Sorbony – Jana Burdiana.
3. Kartezjusz w swoich pracach opierał się na średniowiecznej teorii pędu, podobnie Kopernik.
4. Hugo Grocjusz - słynny teoretyk prawa międzynarodowego z XVII wieku, który w swoich dziełach obszernie cytował scholastyków. Przejął także od nich sporą część poglądów ekonomicznych.
5. Fizjokraci – osiemnastowieczni teoretycy ekonomii, również pozostający pod przemożnym wpływem scholastyków.
6. Fermat, Huygens, Leibniz, Newton, a także wielu innych, niezmiernie cenili sobie naukowy kontakt korespondencyjny, jaki prowadzili z jezuitami.
V KOŚCIÓŁ PRZYCZYNIŁ SIĘ TAKŻE DO POSTĘPU SPOŁECZNEGO
ZWALCZAJĄC ROZMAITE, PRYMITYWNE ZWYCZAJE,
CZĘSTO TRYWIALIZUJĄCE ŻYCIE LUDZKIE:
1) Dzieciobójstwo – praktykowane chociażby w Sparcie, popierane przez Senekę i Platona, ale nie tylko,
„Wiele zdrowych dziewczynek – kłopotliwych w patriarchalnym społeczeństwie – porzucano, co sprawiało, że męska populacja przewyższała żeńską o 30%”
2) Zabobonne instytucje prawa zwyczajowego: sądy boże, próby wody,
3) Walki gladiatorów. Jerome Carcopino – „rzeź na arenie została powstrzymana na rozkaz chrześcijańskich cesarzy”.
4) Pojedynki – Kościół ograniczał to nakładając nie tylko na uczestników, ale również świadków kary kanoniczne.
5) Depersonalizację przyrody, będącą garbem antyku. Zasługa ta należy do scholastyków. Przestano m.in. postrzegać spadające kamienie ich zamiłowaniem do środka Ziemi – takie zdania był m.in. wielki Arystoteles, który deprecjonował znaczenie badań empirycznych w zakresie nauk przyrodniczych. „Postrzegał on wieczny wszechświat jako konieczny, w którym zasady fizyki można było poznać dzięki procesowi umysłowemu oderwanemu od eksperymentów.
O. Stanley Jaki w książce Science and Creation stawia tezę, że nauka – jako utrwalająca się działalność człowieka, narodziła się w środowisku katolickim. Natomiast kultury typu: arabska, babilońska, chińska, egipska, grecka, hinduska, czy Majów „nie posiadały tych samych filozoficznych narzędzi, a z drugiej strony posiadały ograniczenia pojęciowe” hamujące rozwój nauki. Nauka na ich łonie, jak mówi naukowiec, „cierpiała przy porodzie”. Upatrywanie w roślinach i naturze istot żywych wykluczało istnienie stałych określonych schematów, praw fizyki. O. Jaki nie neguje osiągnięć tych cywilizacji jednak twierdzi, że nie stanowiły one stałej, zorganizowanej nauki. Do podobnych wniosków dochodzi marksistowski historyk Joseph Needham.
6) Samobójstwo, które było dopuszczane przez wielu stoików. Oddając sprawiedliwość należy powiedzieć, że Arystoteles ją potępiał.
7) Nieludzkie traktowanie ludności tubylczej przez kolonizatorów - Dominikanin Antonio de Montesinos w 1511 wygłosił, w obecności hiszpańskich władz, kazanie ostro potępiające nadużycia białych.
8) Alchemia i astrologia – warto podkreślić, że te zjawiska swój szczyt osiągnęły w antropocentrycznym renesansie, a nie teocentrycznym średniowieczu. Dokładnie tak samo było z prześladowaniami czarownic, których szczególne nasilenie datuje się dopiero na wiek XV i XVI – również jest ono nieprawidłowo kojarzone ze średniowieczem.
„Dzisiejsi uczeni rozstrzygnęli pewne niechlubne karty historii Kościoła na jego korzyść. Wiemy już teraz, że inkwizycja nie była w istocie tak okrutna, jak ją wcześniej przedstawiano, a liczba ludzi poddanych jej działaniom okazała się znacznie mniejsza niż wskazywały na to przyjęte zapiski. Jest to opinia największych uczonych naszych czasów”
Przypis do tego cytatu odnosi się do pracy Henrego Kamena, The Spanish Inquisition, New Haven 1999; Edward M. Peters, Inquisition, Berkeley 1989.
9) Brak honoru i moralną dekadencję.
Starożytne źródła podają, że w okresie pojawienia się chrześcijaństwa moralność seksualna nie istniała. Wedle Owidiusza, praktyki seksualne jego czasów są wyjątkowo perwersyjne, a nawet sadystyczne. W podobnym tonie wypowiadali się: Katullus, Marcjalis, Swetoniusz. Tacyt w II wieku utrzymywał, że cnotliwa żona to rzadkie zjawisko.
10) Nieuzasadnione i dyskryminacyjne traktowanie kobiet.
W starożytności często uważano, że zakaz cudzołóstwa dotyczy wyłącznie kobiet. Mężczyźni dzięki instytucji rozwodu mogli porzucać żony i wiązać się z innymi kobietami.
W początkowych wiekach chrześcijaństwa znaczny odsetek chrześcijan stanowiły kobiety – to chrześcijaństwo – które rzekomo uciska płeć piękną, w istocie gwarantowało niewiastom wysoki poziom niezależności. Kobiety miały prawo samodzielnie prowadzić własne szkoły, zakony, uczelnie wyższe, szpitale i sierocińce. Cała plejada kobiet wyniesionych na ołtarze też świadczy o szacunku, jakim się cieszyły. Chrześcijaństwo zrównało kobietę i mężczyznę w zakresie grzechu cudzołóstwa. Zakaz rozwodu i wyniesienie małżeństwa do rangi sakramentu to także elementy pozytywne, spajające bardziej rodzinę.
„Jednym z elementów filozofii starożytnej Grecji, który stanowi pomost pomiędzy myślą katolicką, a starożytną, jest pogląd, według którego istnieje pewien rodzaj życia właściwy szympansom oraz inny właściwy ludziom. Człowiek jako istota rozumna nie jest skazany na kierowanie się w życiu wyłącznie instynktem. Zdolny jest bowiem do refleksji moralnej – umiejętności, której nie posiadają nawet najbardziej zaawansowane osobniki z królestwa zwierząt (...) Jeśli czyjąś zasadą przewodnią jest dążenie do natychmiastowej przyjemności, to w pewnym sensie niczym nie różni się on od zwierzęcia.”
Thommas E. Woods Jr.
V KILKA CYTATÓW DLA TYCH KTÓRZY SĄDZĄ, ŻE KOŚCIÓŁ BAGATELIZUJE ZNACZENIE ŚWIATA MATERII I RACJONALIZMU:
„To właśnie rozum czyni nas ludźmi...Nie umniejszę Bogu, albowiem wszystko od niego pochodzi.” Adelard z Bath, student z Chartres (1080-1142)
„Katoliccy filozofowie odrzucili nastawienie, według którego racjonalne badania naturalnych przyczyn mogą być zniewagą dla Boga”
„Doktryna o wcieleniu Boga w Jezusie Chrystusie podnosiła nieco upadły świat materialny do nowego poziomu. Nie gardzono nim, ponieważ Bóg nie tylko go stworzył, ale również w nim zamieszkał.”
”A Pan widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre”
(Bóg) „Wszystko urządził wedle miary, liczby i wagi” Księga Mądrości
„Rozmnażajcie się byście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną”
VI ZAKOŃCZENIE
„Nie jestem katolikiem uważam jednak, że niemożliwe jest wyrzeknięcie się chrześcijańskiej idei, zakorzenionej w greckiej myśli i przez wieki będącej pożywieniem dla całej naszej europejskiej cywilizacji, bez poniżenia samego siebie.”
Simone Weil - francuska filozof
Skompilował
M.D.
