Szczegóły

Kategoria: Uncategorised

Opublikowano: 04 maj 2014

Odsłony: 20800

Przypominamy

I. Przemilczany problem

leviathanIstnieje temat pomimo swej narzucającej się oczywistości niemal nieobecny w dyskusjach prowadzonych na szeroko pojmowanej prawicy w Polsce. Jest nim współczesne państwo polskie. Taki stan rzeczy może wydawać się zaskakujący, bo przecież grupy zaliczane (przez siebie lub innych) do polskiej prawicy uważają się za środowiskapolityczne i we własnym mniemaniu działają na płaszczyźnie politycznej, a podstawową i najważniejszą kategorią polityczną jest państwo: to, co polityczne, odnosi się przede wszystkim do państwa.

Prawica parlamentarna na temat obecnego państwa nie ma do powiedzenia niczego istotnego, ponieważ jedyny problem związany z państwem widzi w tym, jaka partia nim aktualnie rządzi. Jej rzeczywiste postulaty ograniczają się do dokonania zmian partyjnych lub personalnych na wysokich stanowiskach państwowych. Takie wyparcie kategorii państwa przez kategorie partyjne z myślenia klasy politycznej to zresztą charakterystyczny objaw zapaści kultury politycznej w warunkach liberalnej demokracji, który występuje wszędzie tam, gdzie wprowadzono ten szkodliwy ustrój. Gwoli sprawiedliwości należy odnotować, że jednej z parlamentarnych partii zaliczanych do luźno pojętej prawicy udało się wprowadzić do głównego nurtu tzw. debaty publicznej wątek krytyki „słabego państwa”. Z okolic zaplecza intelektualnego tej partii wyszła nawet niedawno książka, stanowiąca próbę naukowego, politologicznego zdefiniowania kryteriów słabości państwa i zastosowania ich do oceny kondycji współczesnego państwa polskiego*. Ugrupowanie, o którym mowa, nie dysponuje jednak skonkretyzowanym programem zamiany państwa słabego w państwo silne, o czym najłatwiej przekonać się, przeglądając jego dokumenty programowe.

Środowiska prawicy pozaparlamentarnej mają lepsze warunki do podjęcia refleksji nad stanem naszego państwa, ponieważ w przeciwieństwie do prawicy parlamentarnej nie są egzystencjalnie uwikłane w bieżące międzypartyjne przepychanki, odgrywane na potrzeby telewizji, które absorbowałyby je całkowicie i wyłącznie. Ale jej nie podejmują. Państwo nie budzi ich rzeczywistego zainteresowania, aczkolwiek z odmiennego powodu, niż w przypadku prawicy parlamentarnej. Mianowicie, ich stosunek do współczesnego państwa polskiego wyraża się z reguły w całkowitym jego odrzuceniu. W swoich wypowiedziach przedstawiciele polskiej prawicy pozaparlamentarnej lubią odnosić się do aktualnego państwa z demonstracyjną pogardą, odmawiają mu jakiejkolwiek wartości, przedstawiają jako siłę obcą, wrogą i złą.

II. Bezkrytyczna krytyka

W wypowiedziach tych pobrzmiewa iście gnostycka wizja dzisiejszego państwa: żyjemy w więzieniu, stworzonym przez kogoś podstępnego i złowrogiego specjalnie po to, by nas w nim usidlić. W obecnym państwie absolutnie wszystko, bez wyjątku, postrzegają ich autorzy jako złe, przeniknięte i kierowane przez esencjonalnie złe siły. Kluczowe, choć nie zawsze wypowiadane wprost, jest tu przekonanie, że w naszym dzisiejszym państwie niczego nie da się naprawić czy ulepszyć, że nie są możliwe żadne zmiany cząstkowe – można jedynie chcieć rozwalić „to wszystko” (choć kiedy zapytamy, jak rozwalić, zapada zakłopotane, niechętne milczenie).

Taka optyka wiąże się z częstą w prawicowych środowiskach, naiwnie rozumianą postawą „antysystemową”. W jej ramach za bezdyskusyjny pewnik przyjmuje się, że we współczesnym państwie polskim wszystko jest złe, całkiem złe, nie może już być gorsze, nadaje się tylko do rozbicia w drobny mak. Założenie to ma przede wszystkim jedną właściwość: jest łatwe. Uwalnia od bardziej skomplikowanych obrazów świata i konieczności zbyt częstego namysłu. Trudniej już wskazać, które konkretnie istniejące dziś rozwiązania (a nie enigmatyczne „wszystko”) są złe i z jakich dokładnie powodów. Najtrudniej wskazać, czym konkretnie należałoby je zastąpić, czyli sformułować program pozytywny.

Czytaj więcej: Adam Danek: Wartość współczesnego państwa